Haarlem geldt als een van de meest versteende steden van Nederland. “De stad is volgebouwd en groenvoorzieningen waren jarenlang een ondergeschoven kindje”, beaamt Robert. “Gelukkig ervaren wij Haarlemmers dat meestal niet zo, omdat we vanuit de stad in mum van tijd de duinen in fietsen.” Voordat hij bij Spaarnelanden aan de slag ging, werkte Robert bij CROW. Dit kennisinstituut stelt richtlijnen op voor het beheer van de openbare ruimte in ons land. Veel gemeenten gebruiken die richtlijnen in de contractafspraken met hun onderhoudsbedrijven - en worstelen daarmee. Want tussen de theorie en de dagelijkse praktijk gaapt een steeds groter gat. Zo gelden er strakke normen voor de ‘beeldkwaliteit’ in de openbare ruimte. Die bepalen tot op de millimeter nauwkeurig hoe hoog het gras in een berm mag staan, en hoeveel onkruid mag groeien in een groenstrook van een vierkante meter.

Langs de meetlat

In 2015 voerde de gemeente Haarlem de CROW-systematiek in “We merkten toen eigenlijk meteen dat alleen sturen op beeldkwaliteit niet werkt”, vertelt Robert. “Dan moet je zo strak maaien en snoeien om je contractafspraken na te komen dat je je ecologische doelen niet haalt. En ook de bewoner gaat zich dan roeren, want de publieke opinie over groen is in korte tijd sterk verschoven. Wat vroeger voor onkruid doorging, beschouwen mensen nu als waardevolle bloemen.” Betekent dit dat de onafhankelijke inspecteurs niet langer met de meetlat langs het gras gaan? Robert: “Er wordt nog wel op beeldkwaliteit gemeten, maar we wijken steeds meer van de normen af met bovenliggende afspraken. Neem bijvoorbeeld het weghalen van de begroeiing rond bomen. Er is een randje waar de maaimachine niet bij kan, wat net dat stukje groen is waarin beestjes zich schuilhouden. Dat moet je dus niet weghalen. Na veel discussie zijn daar nu andere afspraken over gemaakt.”

Mediterrane planten

Spaarnelanden werd vroeger alleen gezien als een uitvoeringsorganisatie, maar is tegenwoordig ook partner en adviseur van de gemeenten Haarlem en Zandvoort. “De gemeente is onze opdrachtgever en bepaalt het beleid, en wij geven gevraagd en ongevraagd advies”, legt Robert uit. Daar heeft de gemeente veel aan, verzekert hij. Robert: “We hebben deskundigen in huis die soms al dertig of veertig jaar voor de stad en in het vakgebied werken. Die kunnen adviseren over het preventief behandelen van monumentale iepen tegen de iepziekte en over de juiste beplanting. Als de ondergrond voor bepaalde planten niet geschikt is, slaat de plant niet aan en is hij in mum van tijd dood. Nu, met de derde hete, droge zomer op rij, moeten we nadenken over andere planten en het dichter bij elkaar zetten van planten. Ook daar adviseren we de gemeente over.” Spaarnelanden wil zorgen voor een leefomgeving waar mensen blij van worden. Verduurzaming van die omgeving is daarbij van essentieel belang, stelt het mission statement onomwonden. Robert: “We hebben steeds meer het lef om achter onze missie te staan en te zeggen, als we nu rücksichtslos het mes erin zetten, houden we ons weliswaar aan de afspraken over de beeldkwaliteit, maar halen we ook die kostbare bloemen weg. Het is een houding die soms zorgt voor ruis op de lijn. We moeten voortdurend uitleggen wat we doen en waarom.”